دیابت در کودکان – انواع و علایم دیابت در کودکان

دیابت کودکان چیست؟

قند خون بالا در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که سطح گلوکز بیش از حد در خون افزایش پیدا می‌کند. گلوکز قندی است که بدن برای تامین انرژی به آن نیاز دارد. این بیماری به طور کلی به دو دسته اصلی تیپ ۱ و تیپ ۲ تقسیم می‌شود.

دیابت تیپ یک معمولا به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهد. این دیابت در کودکان بیشتر شایع است. در طی آن غده لوزالمعده که به عنوان بخشی از دستگاه گوارش به‌شمار می‌رود، قادر به تولید هورمون انسولین نیست. این هورمون وظیفه هدایت گلوکز به سلول‌های بدن را دارد. وقتی انسولینی در بدن وجود ندارد، گلوکز نیز در اختیار سلول‌ها قرار نخواهد گرفت و در خون جمع می‌‌شود. به این ترتیب مرض قند در کودکان از همان بدو تولد بروز خواهد کرد.
دیابت نوع دو، همان مرض قندی است که ممکن است آن را با نام دیابت بزرگسالان نیز بشنوید. نام این بیماری شاید کمی گمراه کننده باشد. با افزایش چاقی،‌ کم‌تحرکی و بی‌تحرکی در کودکان و نوجوانان، بروز دیابت نوع دو در این گروه سنی افزایش پیدا کرده و در واقع باید گفت زنگ خطر آن به صدا درآمده است.
به طور کلی میزان ابتلا به دیابت نوع دو بسیار بیشتر از نوع یک است. نوع دوم بیماری به دلیل رژیم غذایی و سبک نادرست زندگی بروز پیدا می‌کند، به همین دلیل قابل پیشگیری است.

انواع دیابت کودکان

اگرچه دیابت نوع ۱ و نوع ۲ شرایط متفاوتی هستند، اما هر دو بر روند استفاده بدن از هورمون انسولین تأثیر می‌گذارند.

دیابت نوع ۱ در کودکان که قبلاً دیابت نوجوانان نامیده می‌شد، زمانی رخ می‎دهد که پانکراس قادر به تولید هورمون انسولین کافی نباشد. بدون انسولین، قند جذب شده از غذا نمی‌تواند از خون جذب سلول‌ها شود و در نتیجه سطح قند خون بالا می‌رود.

اگرچه افراد می‌توانند در هر سنی، از اوایل کودکی تا بزرگسالی به دیابت نوع ۱ مبتلا شوند، اما میانگین سنی در هنگام تشخیص ۱۳ سال است. تخمین زده می‌شود که ۸۵٪ همه تشخیص‌های دیابت نوع ۱ در افراد زیر ۲۰ سال اتفاق می‌افتد.

دیابت نوع ۲ در کودکان خردسال کمتر شایع است و زمانی رخ می‌دهد که گیرنده‌های سلولی هورمون انسولین در بدن به‌درستی کار نکنند. در نتیجه با وجود انسولین کافی، گلوکز یا قند خون در جریان خون انباشته می‌شود.

معمولا علت اصلی بروز این مشکل مصرف بیش‌ازحد انواع کربوهیدرات و چاقی است. در واقع، سلول‌ها در اثر مواجهه بیش‌ازحد با قند، دچار مقاومت نسبت به هورمون انسولین می‌شوند.

اگرچه احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ با افزایش سن زیاد می‌شود، اما کودکان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. بیش از ۷۵ درصد از کودکان مبتلا به دیابت نوع ۲ دارای یک فرد نزدیک مانند والدین، خواهر یا برادر هستند که به‌دلیل ژنتیک یا عادات بد سبک زندگی به این بیماری مبتلا شده است.

اغلب به‌راحتی با کاهش وزن، شروع یک رژیم غذایی سالم همراه با کاهش مصرف چربی و قند، ورزش بیشتر و حفظ یک وزن متعادل درمان می‌شود. گاهی اوقات، این نوع از دیابت کودکان نیاز به دارودرمانی دارد.

جالب است بدانید که نوع دیگری از دیابت به نام دیابت بی‌مزه در کودکان وجود دارد. علت اصلی بروز آن یک اختلال نادر در سیستم هورمونی است که باعث کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک (ضدادراری) می‌شود. در نتیجه مانند دیابت نوع ۱ و ۲ منجر به افزایش حجم ادرار می‌شود.

علایم تشخیص دیابت در کودکان

جستجوی علایم مشخص درمیان کودکان کار بسیار دشواری است، حتی برخی از این علایم از چشم والدین مخفی می مانند زیرا آنرا با ناآرامی کودک اشتباه می گیرند. با این حال برای شناسایی این علایم نیاز به بررسی و توجه دقیق تری می باشد.

علایم زیر می تواند نشانه هایی از وجود دیابت در کودکان باشد:

• احساس ضعف دائمی
• خوابیدن بیش از حد معمول
• بی حالی و بد خویی کودک
• عدم علاقه به بازیهای بیرون از خانه و فعالیت های معمول
• شکایت کودک از سردرد و معده درد.
• عصبانیت سریع
• کودک از نوسانات خلقی و حالات روحی متفاوت رنج می برد
• کودک دست پاچه و آشفته حال باشد

• در کودکان 2 تا 3 ساله ، وجود هر گونه ترشح چسبناک در ادرار می تواند نشانه ی بالا بودن قند و وجود قند اضافه در ادرار باشد. این علامت نشانه ی احتمالی وجود دیابت است و باید هر چه سریعتر آزمایش تشخیص دیابت انجام گیرد.

• یکی ازعلائم گمراه کنند ه شب ادراری است. خیس کردن رختخواب در سنین پایین ممکن است علامت هشدار دهنده ای برای والدین محسوب نشود. اما باید این مسئله را جدی گرفت، بخصوص اگر قبلا ً زیاد این عمل از کودک سر نمی زده ولی در چند ماه اخیر مکرراً شب ادراری داشته باشد.این حالت می تواند علامت دیابت باشد زیرا این کودکان آنقدر آشفته هستند که رویا را از واقعیت تشخیص نداده و در حالت خواب رختخواب خود را خیس می کنند.

• تشنگی بسیار زیاد و به دنبال آن تکرر ادرار. تعداد دفعات مراجعه به دستشویی کودک را همیشه مراقب باشید. از آن جایی که قند خون بالا می رود کلیه ها برای دفع مقدار اضافی قند فعالیت بیشتری کرده و آنرا همراه با آب بصورت ادرار از بدن خارج می کنند و از آن جایی که آب بیشتری از بدن خارج می شود بدن دچار کم آبی شده و کودک بیشتر احتیاج به آب پیدا می کند.

• از دست رفتن اشتها یا گرسنگی دائمی نیز ازعلایم دیابت است. هر دو این علایم از طرف والدین نادیده گرفته می شود زیرا والدین عدم توجه به غذا را به بازیگوشی بچه مرتبط می دانند و خوردن زیاد را مرتبط با سن رشد کودک در نظر می گیرند.

• کودکان مبتلا به دیابت نوع یک معمولاً غذای زیادی می خورند ، اما کاهش وزن دارند. کاهش وزن بدون علت مشخص به خاطر عدم توانایی بدن در جذب انرژی ازغذاهایی است که مصرف می شود. این موضوع سبب می گردد چربیهایی که در سلولها ذخیره بوده اند مصرف شده و وزن بدن علیرغم خوردن غذا کاهش می یابد.

• یکی از علائم خطرناک دیابت در کودکان از خواب بیدار نشدن است. این موضوع می تواند مرتبط با افت شدید قند خون باشد در این حالت لازم است مقداری ماده ی شیرین نظیر آب پرتقال یا یک قاشق پر شکر به کودک خوراند.